еләк шул тиклем күп

где ты был столько времени? — һин шул тиклем ваҡыт ҡайҙа булдың?

столько много! — шул тиклем күп!

как поживаете? — нисек йәшәйһегеҙ?

как ваше здоровье? — һаулығығыҙ нисек?

как это случилось? — нисек булды һуң был?

как пройти к остановке? — туҡталышҡа нисек барырға?

я сделал, как вы сказали — һеҙ нисек әйттегеҙ, мин шулай эшләнем

не знаю, как это делается — мин бының ҡалай эшләнгәнен белмәйем

как хорошо! — ҡайһылай яҡшы!

как я рад тебя видеть! — һине күреүемә шул тиклем шатмын!

как! Ты опять здесь? — нисек! Һин тағы бындамы ни?

как! Ты уже пришёл? — бәй! Һин килдең дәме?

она как закричит ул — ҡысҡырып ебәрмәһенме

как польёт дождь — ямғыр яуып ебәрмәһенме

твёрдый, как камень — таш һымаҡ (таштай) ҡаты

белый, как снег — ҡар һымаҡ (ҡарҙай) ап-аҡ

советую это вам как друг — мин һеҙгә дуҫ итеп кәңәш бирәм

как вспомнишь, приятно становится — иҫкә төшөргәндә рәхәт булып китә

как доедешь, вышли телеграмму — барып етеү менән телеграмма һуҡ

как стемнеет, он вернётся — ҡараңғы төшөү менән ул ҡайтасаҡ

как бы не — булып ҡуймаһа ғына ярар ине, булып ҡуймаһын

как бы не так — шулай булмай ҙа ни

как бы то ни было — нисек кенә булмаһын, һәр хәлдә

как же — эйе шул, әлбиттә

как когда; когда как — ҡасан нисек, төрлө ваҡытта төрлөсә

как кому; кому как — кемгә нисек, кешеһенә ҡарап

как можно — мөмкин тиклем

как нельзя лучше — үтә һәйбәт, шунан да яҡшыһы юҡ

как ни в чём не бывало — бер ни ҙә булмағандай

как пить дать — һис шикһеҙ

как попало — теләһә нисек, теләһә ҡалай

как раз: — 1) нәҡ, тап

он свидетель как раз этого явления — ул нәҡ шул күренештең шаһиты

как сказать — уныһы икеле әле

как только — -ғас та/-гәс тә, уҡ/үк

как только он придёт, я вам сообщу — ул килгәс тә, мин һеҙгә хәбәр итермен

именно так — тап ана шулай

сделай так — ана шулай эшлә

сегодня холодно, так надо одеться потеплее — бөгөн һыуыҡ, шуға күрә йылыраҡ кейенергә кәрәк

ведь я говорил, так ты не послушал — мин әйттем бит, ләкин һин ҡолаҡ һалманың

как же так — бына һиңә тағы, бына һиңә кәрәк булһа

(и) так и сяк; (и) так и этак — төрлөсә, тегеләй ҙә былай ҙа, улай ҙа былай ҙа

то так, то сяк; то так, то этак — әле улай, әле былай

так-сяк — ярай инде шулай, уртаса, бер хәл (сама)

не так ли? — шулай түгелме ни?, улай түгелме ни?

так и знай — белеп тор

так и надо — шулай кәрәк тә

так сказать — әйтмешләй

так что — шуға күрә

так как — сөнки

так-то (оно) так — шулайын шулай ҙа ул

раз так — шулай (улай) икән (булғас), улай булһа

так много ягод — еләк шул тиклем күп

это так не пройдёт — был эш шулай ғына үтмәҫ

сказать просто так — былай ғына әйтеү

нехорошо так говорить — улай әйтеү ярамай

лет так шестидесяти — йәше шул алтмыштар самаһы

днём жарко: так, температура доходит до сорока градусов — көндөҙ эҫе: мәҫәлән, эҫелек ҡырҡ градусҡа тиклем етә

так ты мне не веришь? — тимәк, һин миңә ышанмайһың?

работу доделала, так можно отдыхать — эшемде эшләп бөттөм, инде ял итеп була

тем лучше — бигерәк яҡшы

чем сложнее дело, тем интереснее — эш ни тиклем ҡатмарлыраҡ, шул тиклем ҡыҙығыраҡ

тем более — бигерәк тә

она настолько красивая — ул шул тиклем матур

он и действительно был такой — ул ысынлап та шундай ине

она такая красивая — ул шундай сибәр

такое увидеть — шундай нәмә күреү

в таком случае — улай булғас, улайһа

до такой степени — шул тиклем (саҡлы, дәрәжәлә)

что такое? кто-что — был нимә?, кем ул?, ул үҙе кем?

что же тут такого? — бында иҫ китерлек нимә бар һуң?

это не столь уж нужно — был ул хәтле үк кәрәк түгел

бедный человек — фәҡир кеше

бедная природа — ярлы тәбиғәт

бедная фантазия — ярлы хыял, фантазияға ярлы

бедный, он так болен — меҫкен, ул шул тиклем ныҡ ауырый

браться за ручку двери — ишек тотҡаһына тотоноу

браться за перила лестницы — баҫҡыс яндауырына тотоноу

браться за работу — эшләргә (эшкә) тотоноу

браться за книгу — уҡырға (китапҡа) тотоноу

браться за перо — яҙа башлау, яҙырға тотоноу

откуда такой голосок берётся? — ҡайҙан бындай тауыш хасил була?

откуда берутся у него такие деньги? — ҡайҙан килә уға шул тиклем аҡса?

браться за ум — аҡылға ултырыу

в гроб вогнать — ҡәбергә тығыу

до гроба — үлгәнсе

смотреть (глядеть) в гроб — үлем алдында тороу

стоять одной ногой в гробу — бер аяҡ ерҙә, икенсеһе гүрҙә булыу

хоть в гроб ложись — ятып үлергә генә ҡалды (шул тиклем ауыр хәл)

куда идти? — ҡайҙа барырға?

куда назначат, туда поеду — ҡайҙа билдәләһәләр, шунда барам

куда мне столько вещей — нимәгә миңә шул тиклем әйбер

если куда пойдёте, скажите мне — берәй ергә барырға булһағыҙ, миңә әйтегеҙ

дело оказалось куда сложнее, чем он ожидал — хәл ул көткәнгә ҡарағанда ла ҡатмарлыраҡ булып сыҡты

куда же ему справиться с этим делом — ҡайҙа инде уға был эште башҡарып сығыу

куда Макар телят не гонял — ер сите, ер аяғы, ер башы (ҡайҙа ғына булмаған)

хоть куда — бик шәп, бына тигән

соразмерные траты — ярашлы тотоноуҙар

солнечное время — ҡояш ваҡыты

время не ждёт — ваҡыт көтөп тормай

тратить время — ваҡыт сарыф итеү

сколько времени? — сәғәт нисә?, ваҡыт күпме?

в указанное время — күрһәтелгән ваҡытта

время истекло — ваҡыт үтеп китте

не отставать от времени — замандан артҡа ҡалмау

военное время — һуғыш ваҡыты

дух времени — заман рухы

времена года — йыл миҙгелдәре

время покоса — бесән сабыу мәле, бесән өҫтө

рабочее время — эш ваҡыты

настоящее время — хәҙерге заман

будущее время — киләсәк заман

прошедшее время — үткән заман

во время оно уст. — ҡасандыр, әллә ҡасан

время от времени — ваҡыт-ваҡыт, ҡайһы берҙә

(в) первое время — башта, тәүҙә, тәү ваҡытта

(в) последнее время — һуңғы ваҡытта

в своё время: — 1) заманында, ҡасандыр

2) үҙ ваҡытында; всё время һәр ваҡыт (саҡ), гел; в скором времени — оҙаҡламай

в то время как — шул арала, шул ғына ваҡыт араһында

выиграть время — күберәк ваҡыт алыу, ваҡыт үтеү, файҙаға булыу

до времени; до поры до времени — ваҡыты еткәнсе, билдәле бер ваҡытҡа тиклем, көнө килгәнсе

до сего времени — ошо ваҡытҡа тиклем

ко времени — ваҡытлы, үҙ ваҡытында

на время — ваҡытлыса, билдәле ваҡытҡа тиклем

со времени — ваҡыты етеү менән, киләсәктә

одно время — бер ваҡыт

раньше времени — көн элгәре (элек), ваҡытынан алда

самое время — бик ваҡытлы

с течением времени — ваҡыт үтеү менән, киләсәктә

тем временем — шул уҡ ваҡытта, шул арала

убить время — ваҡытты бушҡа уҙғарыу

на сей раз — был юлы, быныһында

по сей день — ошо көнгә тиклем

сию минуту (секунду) — хәҙер үк, ошо минутта (секундта), һә тигәнсе, күҙ асып йомғансы

от сих до сих — бынан алып бында тиклем

делить на аршины — аршынлап бүлеү

мерить аршинами — аршын менән үлсәү

мерою в один аршин — бер аршынлы

мерить на свой аршин — үҙ бизмәненә һалыу

мерить обыкновенным (общим) аршином — дөйөм талаптан сығып ҡарау, ғәҙәти күренеш тип һанау

как (словно, будто) аршин проглотил — уҡлау йотҡанмы ни (кәүҙәһен яһалма төҙ тотҡан кешегә ҡарата)

казачий есаул — казак яҫауылы